Ooit deed ik op deze blog een reeks tv-tips: een maand lang series beschrijven omdat ik er zoveel volg en vind dat iedereen dat moet doen. Als je dat eenmaal gedaan hebt, echter, ben je meteen klaar met het beschrijven van series, totdat enige tijd is verstreken en nieuwe series de kop op hebben gestoken.

Ik ga niet weer een serie tv-tips doen, maar één tip wil ik je niet onthouden: Orphan Black. Een Canadees/Amerikaanse serie die in de VS werd uitgezonden na afleveringen van Doctor Who in een 'supernatural saturday' blok, is het niet zozeer bovennatuurlijk, maar wel een klein beetje sci-fi en afgezien daarvan een bijzonder interessant drama.

Om de omschrijving eenvoudig te houden, kan ik vertellen dat hoofdfiguur Sarah Manning, een Britse dame, bij aankomst in een niet nader benoemde stad (die echter duidelijk Toronto is) op een treinplatform iemand tegenkomt die als twee druppels water op haar lijkt, en zichzelf vervolgens voor de trein gooit. Sarah heeft geen geweldig leven, en haar directe beslissing is de spullen van haar dubbelgangster te stelen en haar leven over te nemen. Dit opent echter een wereld die ze nooit had kunnen verwachten.

Ik wil niet teveel spoilen, maar ik moet om de serie op te hemelen toch een aspect noemen dat onoverkomelijk is. Heb je daar geen zin in, lees dan niet verder en geloof me op m'n woord als ik zeg dat je naar Orphan Black moet kijken. Seriously.

Het bijzondere van Orphan Black zit namelijk niet alleen in de personages en het onderscheidende verhaal, of de eigen sfeer die de makers aan de serie weten te geven. Het zit 'm in het feit dat Sarah Manning, opgegroeid als wees en met geen enkele kennis over haar biologische familie, en haar dubbelganster niet de enigen zijn in de serie die op elkaar lijken. Er zijn nog meer personages die sprekend op elkaar, en op Sarah lijken. Als dit je nieuwsgierig maakt, wederom, ga gewoon kijken, want het vermoeden dat je nu wellicht hebt is leuker om on screen bevestigd te zien.

Sarah en de andere meiden zijn namelijk kloons. De achtergrond hiervan wordt in de serie stukje bij beetje onthuld, maar de implicatie hiervan is dat al deze personages worden gespeeld door dezelfde actrice: Tatiana Maslany. Ze speelt meer dan een handvol kloons in het eerste seizoen, dat onlangs afgerond is, en naar verwachting komen er meer variaties in seizoen twee. En wat Maslany doet is bijzonder indrukwekkend.

Je hebt vast wel eens een acteur of actrice een dubbelrol zien spelen. Lisa Kudrow bijvoorbeeld, die in Friends af en toe, naast Phoebe, ook Phoebes zus Ursula speelt. Of David Tennant en Matt Smith, die in Doctor Who beiden wel eens scènes hebben gedaan waarin hun Doctor tweemaal voorkomt. Da's altijd een hele klus: scènes moeten vaker opgenomen worden voor de verschillende standpunten van de personages, stand-ins zijn nodig voor de 'reverse shots', en dat brengt een hoop logistiek voor de productie, extra opnametijd en extra teksten leren voor de acteurs met zich mee.

Maslany en de crew van Orphan Black nemen dat concept echter en brengen het naar nieuwe hoogten. De kloons ontmoeten elkaar in de serie, meer dan eens, en steeds worden ze allemaal door Maslany gespeeld. Dat betekent soms wel drie Maslanys in dezelfde scène. En het is geen gimmick, of een bijzondere uitzondering om een dergelijke scène op te nemen: de hele serie zit er vol mee. 

Daarbij komt nog eens dat de kloons niet allemaal hetzelfde personage zijn. Integendeel. Waar Kudrow, Tennant en Smith te maken hadden met "tweemaal dezelfde persoon in beeld", is er bij Orphan Black sprake van totaal verschillende personages, met hun eigen achtergrond, nationaliteit, uiterlijk en persoonlijkheid. Meerdere Maslanys in dezelfde scène is wat je ziet, maar niet wat je waarneemt. Je moet jezelf er af en toe aan herinneren dat wanneer je drie kloons in gesprek ziet, je driemaal naar dezelfde actrice zit te kijken, want naast dat ze natuurlijk een beetje op elkaar lijken, qua fysiek, lijken ze qua persoon nergens ook maar een beetje op elkaar. En dat is waar de serie daadwerkelijk indrukwekkend wordt: Tatiana Maslany spreekt in verschillende accenten, gebruikt verschillende motorieken en gezichtsuitdrukkingen om de personages vorm te geven. En dat in dezelfde scène. Niet alleen moet ze teksten leren voor drie, ook het onderscheid tussen de personages is duidelijk aanwezig. 

Daar bovenop komt dan nog dat personages meer dan eens elkaars plek innemen om anderen voor de gek te houden. Wederom is het Maslany die dit overtuigend overbrengt, maar daarbij ook nog eens weet te laten zien hoe het duidelijk "kloon A speelt kloon B" is, en niet "Maslany speelt kloon B".

Orphan Black heeft natuurlijk meer castleden; de kloons hebben niet alleen maar contact met elkaar. De ondersteunende cast is prima in orde en qua personages net zo uitgerond als Maslany's rollen. Het maakt van Orphan Black een serie die je met gemak in één ruk (van tien afleveringen) uitkijkt, omdat het zo prettig is te zien hoe hun levens zich ontvouwen.

Afgelopen maand won Tatiana Maslany bij de Critic's Choice Television Awards de prijs voor Best actress in a drama series. Direct erna begonnen grote namen uit de Amerikaanse tv-industrie, die fan waren geworden van Orphan Black en Maslany's acteerprestaties, haar op te hemelen voor de Emmy Awards, de jaarlijkse tv-equivalent van de Academy Awards. Onder die fans bevinden zich Patton Oswalt (Caprica, Two and a Half Men, The King of Queens) en Damon Lindelof (schrijver/producer van Lost, Prometheus, Star Trek Into Darkness), maar ook bekende blogs als Indiewire en io9.

De inzendingen voor de Emmy nominaties sloten vannacht, dus invloed uitoefenen is niet meer mogelijk, maar laten we hopen dat er een nominatie in zit. Het zou ook de deuren openen voor de sci-fi categorie die, zo heb ik me laten vertellen, altijd een beetje wordt overgeslagen bij dit soort awardshows.